Betekenisvol contact in de wijk: over vertrouwen, solidariteit en wederkerigheid
Bijna 40 deelnemers haakten aan bij de versnellingskamer Participatie om te praten over solidariteit, vertrouwen en de rol van sociaal werk.
Annica Brummel
In tegenstelling tot veel andere versnellingskamers van de Zorgalliantie, was er rondom het thema Participatie geen verhelderingskamer geweest. Dat wil niet zeggen dat de HAN en de Zorgalliantie stil hebben gezeten. De afgelopen maanden zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de impact van corona, waar onderzoekers van de HAN, Bindkracht10, Stichting Welzijn Lingewaard, Forte Welzijn en Sterker Sociaal Werk bij betrokken waren. “De bevindingen en uitkomsten deelden we in het plenaire deel van de versnellingskamer. Daarna bespraken we terugkerende thema’s”, vertelt thematrekker Annica Brummel. De diverse groep van onder andere opbouwwerkers, sociaal werkers, mensen uit sociaal wijkteams, ouderenwerkers bespraken de thema’s vertrouwen, solidariteit en wederkerigheid en de bijbehorende kansen aan 3 digitale thematafels.
Gesprekken over solidariteit
Aan tafel 1 van gespreksleiders Annica Brummel (Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen) en Kajal Parbhoe (Zorgalliantie) ging het gesprek over solidariteit. Tijdens de eerste lockdown ontstonden diverse bewonersinitiatieven om medeburgers te helpen of een hart onder de riem te steken. “Veel mensen zijn bereid om anderen te helpen, maar de behoefte aan hulp is lang niet altijd duidelijk,” legt Brummel uit. Het leek door alle berichten in de media dat ouderen veel behoefte hadden aan activiteiten, maar de vraag bleef achter. De deelnemers aan de gesprekstafel zagen dit ook en vertellen over de spanning die zij voelden tussen aanbod en vraag. Daarnaast merkten ze dat solidariteit gaandeweg het jaar steeds minder werd. “Het kostte mensen meer moeite om solidair te blijven met anderen, omdat ze zelf ook vol zaten en eigen sores hadden”, legt Brummel uit. Mensen vielen terug op natuurlijke netwerken. Een idee voor een vervolg is een workshop over hoe de sociaal werkers het gesprek aangaan, zodat natuurlijke netwerken ook toegankelijk worden voor mensen die minder makkelijk aansluiting vinden. Dit kan onder andere met de Piëzo-methodiek, waar Bindkracht10 mee werkt, een methode om de persoonlijke ontwikkeling van mensen in een kwetsbare positie te vergroten en daarmee ook hun mogelijkheden om mee te doen in de samenleving.
Vanuit wederkerigheid het verhaal uitvragen
De betekenis van voorzieningen en sociaal werk. Dat was het thema van tafel 2 van gespreksleiders Elma Vriezekolk (Zorgalliantie) en Isolde Driesen (Sterker Sociaal Werk). Wat kan sociaal werk in samenwerking met burgers betekenen als voorzieningen wegvallen en overbelaste mensen (waaronder mantelzorgers) hulp nodig hebben om evenwicht te vinden en structuren te versterken? Niet vragen wat jij als sociaal werker voor iemand kunt doen, maar vragen ‘Wat kun jij voor een ander betekenen en wat heb je daarvoor nodig?’ is een van de conclusies. Deelnemers zien een kans om uit te gaan van eigen kracht en wederkerigheid. Een voorbeeld van Bindkracht 10 en Sterker Sociaal Werk die daadwerkelijk een aanbelronde deden en vroegen wat de mensen zelf wilden doen. “Wat heb je zelf te bieden, is een andere insteek om erachter te komen wat iemand nodig heeft en wat er speelt”, legt Brummel uit. De sociaal werker kan eventueel met een andere aanleiding de buurt in, bijvoorbeeld bij het aanstippen van groene initiatieven zoals een plantenruilkast of buurtmoestuin. De deelnemers vonden dit goede voorbeelden en gaan ermee aan de slag.
Vanuit vertrouwen, geen politieagentje spelen
Aan tafel 3 ging een grote groep opbouwwerkers en andere sociaal werkers in gesprek met de tafelleiders Jonathan van Deutekom (Zorgalliantie) en Fenna Hendriks (Bindkracht10). Het thema: vertrouwen als basis voor meedoen, aangedragen door de opbouwwerkers zelfs. Het opbouwwerk richt zich in essentie op sociaal contact, sociale samenhang, participatie en het bouwen aan gemeenschappen. Om ook in coronatijd mee te blijven doen zeggen deelnemers aan activiteiten, vrijwilligers en bewoners dat vertrouwen belangrijk is om zich veilig en welkom te voelen. Hoe dragen organisaties en professionals bij aan het gevoel van vertrouwen in deze tijd van angst en onzekerheid? Ook tijdens de versnellingskamer wilden de deelnemers graag ervaringen uitwisselen over deze lastige tijd. Een voorbeeld: door de vele veranderingen rondom de coronaregels, merkten vrijwilligers op dat deelnemers verwachten dat ze alle regels kennen en hierop handhaven. Ze moesten bijna ‘politieagent’ spelen. Zij zien een kans om de communicatie te verbeteren door andere vormen te gebruiken, zoals het betrekken van kunstenaars en de inzet van sociale media. De deelnemers willen graag verder denken over concrete vervolgacties.
Brummel vond het een succesvolle versnellingskamer. “De versnellingskamer is een waardevol platform om met elkaar kennis en uitkomsten te delen. We gebruiken de uitkomsten dan ook voor verder onderzoek.”
Meer informatie
>> Lees de blog ‘Vertrouwen als basis voor participeren in coronatijd
>> Voorbij het virus: vitaal sociaal werk in tijden van corona (onderzoek uitgevoerd door Sterker Sociaal werk)
>> Alles over het thema Particpatie
>> Ook een versnellingskamer of andere activiteit bijwonen? Ga naar agenda voor de komende activiteiten.
