Oriënteren op sociale ondernemingen: een soort tegenstroom op gang brengen

Afgelopen dinsdagochtend om 9.30 uur stapten Renate Sluijs en ik de drempel over bij Ria Zijlstra, de voormalig wethouder ‘sociaal domein’ uit Uithoorn die een jaar geleden in het plaatsje Doornenburg is neergestreken om daar met haar man, zwager en zus collectief te gaan wonen. In de centraal gelegen gezamenlijke keuken die de twee woongedeelten met elkaar verbindt, vertelde Ria ons dat ze een echte Jelburgse is (ala de Kopse Hof) waar ze gedurende haar opleiding maatschappij kritisch gevormd is.

Via ‘blijf van m’n lijf’, buurthuiswerk Amsterdam Osdorp, opvoeding en onderwijs werk is ze de politiek ingerold waarvan de laatste 12 jaar als wethouder sociaal domein. Daar heeft ze aan den lijve ervaren dat ondersteuning aan kwetsbare doelgroepen zo vaak op de systeemwereld stuk loopt. “Neem nou de participatiewet die voor werkgevers en potentiële werknemers gewoon te ingewikkeld is waardoor veel talent niet gebruikt wordt terwijl in een krappe arbeidsmark… En re-integratie bureaus werpen allerlei drempels op. Voor statushouders is bijvoorbeeld de eis om Nederlandse taal op B1-niveau te beheersen vaak gewoon teveel gevraagd, waardoor zij te lang aan de kant blijven staan en de motivatie om mee te doen zakt waar je bijstaat.”

Ria stelde zich de vraag dat hier toch echt iets anders op te bedenken moest zijn. Het moet toch anders kunnen? Zij is zich vervolgens gaan oriënteren op sociale ondernemingen die het wel anders aanpakken, schijnbaar niet gehinderd door de opgebouwde systemen. Een rondje langs Talentfabriek010 – Ieder mens is van waarde, Ons Label Breda en Studio 3 | Arnhem (driestroom.nl) heeft haar geïnspireerd tot de start van Lingetalent, een sociale onderneming die met talenten van inwoners aan de slag gaat die nu nog aan de kant van de samenleving staan en onderweg de knelpunten oplost die ze tegen komen. Daar ligt haar passie en die is voelbaar en aanstekelijk.

Inmiddels is ze gestart met een Naaiatelier waar 9 Koerdische-, Afghaanse- en Curaçaose vrouwen stoffen van oude vlaggen en banners hergebruiken voor nieuwe schorten voor vrijwilligers van het eetcafé Bemmel. “En toen ik de trots zag bij de makers van de schorten toen ze het artikel Inwonerinitiatief Lingetalent maakt duurzame schorten voor open eetcafé Bemmel (gemeentenieuwsonline.nl) in de krant zagen. Daar doen we het voor”. Ria benoemt ook een aantal ontwikkelvragen: waar halen we stoffen vandaan, welke producten kunnen we hiervan maken en welke bedrijven zijn hierin geïnteresseerd en bereid (financiële) bijdrage aan te leveren. “Zo geven we reststoffen en materialen een tweede leven en mensen een tweede kans”.

Daarnaast geeft ze met haar man ‘technisch’ fietsles aan Syrische vrouwen. “Die fietsen namelijk nog niet zo goed en beter leren fietsen vergroot hun mobiliteit. Dat gaat ze vast helpen hun leefwereld te helpen vergroten in Lingewaard”. Via de woningbouwvereniging hebben ze oude fietsen gekregen die in Loods 9 – Dagbesteding en activerend werk opgeknapt worden. Vervolgens mogen zij deze opgeknapte fietsen weer gebruiken. Ontwikkelvragen zijn hierbij: een verkeersles aanbieden met aandacht voor praktijk en theorie die aansluit bij het niveau van de deelnemers.

“In zijn algemeenheid spelen hierin ook vragen rondom communicatie, werving van vrijwilligers, zoeken naar geschikte locaties om vanuit te kunnen werken en het opbouwen van het netwerk met partners binnen de gemeente Lingewaard, waaronder studenten van de HAN. Ik ben gek op onbevangenheid en frisheid van studenten en zou het heel mooi vinden als we studenten kunnen betrekken bij onze initiatieven”, geeft Ria aan.

Hierover hebben we doorgepraat waarbij Renate als betrokken wijkdocent uitgelegd heeft hoe we vanuit de leerkring met inzet van 2^e jaars studenten Interprofessioneel Praktijk Leren (1 dag in de week 20 weken lang) kunnen helpen. Van concreet en praktisch meedoen naar ontdekken en onderzoeken wat er nog meer nodig is en de creativiteit van studenten Sociaal Werk gebruiken. Renate gaf aan dat deze groep studenten nu nog mist in Lingewaard, maar we verwachten dat deze groep studenten vanaf het nieuwe schooljaar erbij zijn. Dat is echt nodig en voor studenten een mooie kans om kennis te maken met het fenomeen sociaal ondernemen.

Omdat Lingewaard één van de gebieden is waar wij als Zorgalliantie – Lerend op avontuur! jaren geleden met de leerkring gestart zijn, kunnen wij nieuwe netwerkpartners als Lingetalent een plek geven waar ondersteuning vanuit HAN mogelijk wordt gemaakt. En daarnaast hebben we het thema sociaal ondernemerschap hoog op de agenda gezet, omdat de vernieuwing in het sociale domein daar vandaan gaat komen. We zien dat meer en meer sociaal ondernemers aan beginnen te sluiten zoals Ontwikkelen door te ervaren en te bewegen bij ABC Bemmel – Zorgalliantie. Mooi dat Ria hier ook bij aansluit.

Met de afspraak dat we toewerken naar een aantal concrete 2^e jaars studentopdrachten die vanaf september starten, stappen Renate en ik weer in de auto en kent onze dag een energieke start. We hebben iets gevoeld van de tegenstroom. Volgende week op bezoek bij de volgende sociaal ondernemer in Gendt www.krachtvaardig.nl. Dat is het mooie van mijn rol als alliantiemakelaar. Samen met een netwerk van wijkdocenten, onderzoekers en werkveldpartners bouwen aan langjarige en impactvolle samenwerking.

Jonathan van Deutekom, programmateam Zorgalliantie-Krachtige Kernen