Voor en door inwoners: coörporatie Uden helpt burgerinitiatieven

Voor inwoners, door inwoners. In Uden heeft coörporatie Udenaar de Toekomst een hele speciale functie. Burgers met initiatieven kloppen aan bij deze zelfstandige organisatie van vrijwilligers voor hulp, ondersteuning en financiële middelen. En het is een groot succes!

Visie gemeente Uden
Het is een vooruitstrevend plan, de gemeente Uden besluit in 2012 om hun toekomstvisie niet ‘even op papier te zetten’. Nee, zij willen dat de nieuwste visie gedragen wordt door de inwoners van de gemeente. En dus maken de inwoners samen met de gemeente ‘Udenaar de toekomst – visie 2020’.
Het resultaat: een goed afgestemde visie, maar nu nog de praktijk.

In gesprek met inwoners
Werkgroepen gingen aan de slag met de onderwerpen uit de visie en vele gesprekken met inwoners volgden. Karin Thuis, voorzitter van coörporatie Udenaar de Toekomst vertelt: “De gemeente organiseerde de G1000 Uden; een burgertop. Met als doel meer betrokkenheid tussen politiek en inwoner en het ophalen én opstarten van goede ideeën voor de toekomst van Uden. Er was een groot evenement om aan de ene kant mensen te inspireren met sprekers zoals hoogleraar Jan Rotmans, en aan de andere kant om ruimte te geven aan ontmoetingen. In gesprek gaan met elkaar.” De inwoners gingen aan de slag met de top 10 ideeën uit de G1000. De ideeën werden projecten, werkgroepen en succesvolle initiatieven.

Udenaar de Toekomst
En uit een van die werkgroepen ontstond de kerngroep van Udenaar de Toekomst, een burgerplatform. Karin: “Er ontstonden allemaal goede initiatieven, zoals D’n Hof van de Toekomst, een gezamenlijke, duurzame tuin. En bijvoorbeeld een fietsforum waar mensen keken naar hoe fietsen veiliger kan. En wat ze dan nodig hebben. En als ze wat nodig hadden, dan konden ze aankloppen bij Udenaar de Toekomst.” Het is nu een inspiratieplatform geworden waar inwoners samen werken aan ideeën en oplossingen om in de toekomst een nog gezondere, groenere, gastvrijere en gezelligere gemeenschap te maken, staat op de site van Udenaar de Toekomst te lezen.

Kracht van de inwoner
Karin: “Belangrijk is dat we zelf geen initiatieven initiëren, alle ideeën komen van de inwoners zelf. We vinden het belangrijk om uit te gaan van de krachten en talenten van de inwoners van onze gemeente en dat we deze kracht versterken en ondersteunen. Wij hebben korte lijntjes met de overheid en organisaties en leggen verbinding. Ideeën vanuit inwoners komen vaak uit een passie of een nood. Ze ontstaan vanuit emotie, vanuit het hart. En dat vinden we belangrijk: dat de initiatiefnemers bij die behoefte en passie blijft. We ontzorgen ze, breken de muren af waar ze tegenaanlopen. Ze lopen vaak vast op organisatorische dingen, aanvragen van vergunningen of subsidies. Daar helpen we ze bij.” Karin legt uit dat de initiatieven die aangedragen worden wel aan een paar criteria moeten voldoen: “Het is belangrijk dat er meerdere inwoners uit de gemeente Uden zijn betrokken, er voldoende draagvlak is en het geen winstoogmerk heeft. Daarnaast mag het geen politiek, medisch of religieus karakter hebben.”

Coöperatie
Omdat voor sommige activiteiten of handelingen een officiële rechtsvorm nodig is, is de coöperatie Udenaar de Toekomst opgericht. Dat helpt bijvoorbeeld bij het succesvolle initiatief Campus Uden. Karin: “Een oud-leraar uit het Udense college kwam met dit idee. Uden ligt heel centraal tussen Nijmegen, Den Bosch en Eindhoven, waar veel van onze jongeren studeren. Ze blijven steeds vaker thuis wonen. Zeker in de coronaperiode hadden ze weinig contact met andere studenten. In Uden is nu Campus Uden opgericht. Een plek waar studenten elkaar kunnen ontmoeten, samen studeren en begeleiding krijgen. De bedoeling is dat het organisch gaat ontwikkelen, voor en door studenten. Deze initiatiefnemer noemt zich dan ook eerder een initiatiefgever. Hij legt verbindingen met het bedrijfsleven voor begeleiding of stages. Door de koppeling met onze coörporatie, heeft hij onder onze naam aanvragen voor subsidies kunnen doen.”

Bankrekening
Ongeveer 20 initiatieven hangen onder de naam van de coörporatie, legt Karin uit. “De initiatieven die onder ons hangen hebben bijvoorbeeld een bankrekening van ons. Daardoor kunnen ze later zelfstandig worden, maar ook nu zelfstandig aankopen doen. Het is bijvoorbeeld ook voor de goede vrijwilligers die zelf niet financieel kunnen ondersteunen. Denk aan mensen die in de bijstand zitten. Nu kunnen ze gemakkelijk zelf aankopen doen.”

De coörporatie ondersteunt, faciliteert en helpt gesprekken op gang te brengen. Karin: “We brengen de mensen met elkaar in contact. We hebben een breed netwerk. Er zijn een dertigtal initiatiefbegeleiders, mensen die vanuit hun kwaliteiten ondersteunen. Denk aan ambtenaren, raadsleden, ondernemers en burgers.”

Subsidies via het Udenfonds
Er zijn ook initiatieven die in aanmerking komen voor een subsidie. Karin legt uit: “Het Udenfonds ontstond, een initiatief van de raad. Je hebt binnen de gemeentelijke subsidiepot de langdurige subsidies, maar ook de kortlopende subsidies. De raad vond het een goed idee om een groot gedeelte van die kortlopende subsidiepot in een apart fonds te zetten, waar initiatiefnemers zich voor kunnen aanmelden. Het bijzondere is dat het geld van de gemeente komt, maar er geen eindcontrole op zit.”

Door inwoners, voor inwoners
Het hing eerst onder Udenaar de Toekomst, maar inmiddels is het losgekoppeld als stichting met een eigen bestuur. “Het bijzondere is dat de aanvraag voor een subsidie door inwoners wordt beoordeeld, zij bepalen of iets wel of niet wordt toegekend. Kortom: door inwoners, voor inwoners”, legt Karin uit. Binnen een week leggen ze contact en wordt een gesprek gepland. “De subsidie kan dus al binnen 2 weken op de rekening staan. Het is een maximaal bedrag van 1500 euro, vaak gebruikt als startkapitaal voor bijvoorbeeld de oprichting van een kinderclub in het wijkcentrum. Of het vieren van het tienjarig bestaan van een buurtvereniging. Doordat inwoners bepalen voor andere inwoners, zie je ook dat mensen eerder berusten op het moment dat het niet doorgaat. Je stemt op gelijke hoogte met elkaar af.”

Toekomst: vast aanspreekpunt
Dat is ook zo bij de initiatieven die bij Udenaar de Toekomst komen. “Je kunt snel schakelen als je als inwoner met inwoners praat. We zijn niet in dienst van de gemeente. We krijgen subsidie voor de organisatie van themabijeenkomsten en de facilitering van het Kantelhuis, een locatie naast het gemeentehuis waar burgerinitiatieven vergaderen. Verder werken we alleen met vrijwilligers, maar hebben we de korte lijntjes met de instanties. Nu de gemeente heringedeeld is, missen we de structurele samenwerking. We zouden de samenwerking met de gemeente meer willen inbedden, een vast aanspreekpunt om meer daadkracht te krijgen binnen de gemeente. Dat is iets waar we nog aan willen werken.”