Verkenning in Krachtige Kernen

Het HAN Centre of Expertise (CoE) Krachtige Kernen, verbonden aan de Zorgalliantie, is landelijk erkend als een Centre of Expertise voor het buitengebied. Dorpen, burgers en organisaties weten Krachtige Kernen te vinden. Transities op het gebied van energie, klimaat, burgerparticipatie en de Omgevingswet, brengen nieuwe uitdagingen. Hoe blijft Krachtige Kernen maatschappelijk relevant? Een inventarisatie naar de inhoudelijke focus.

Elle van de Wall, Korrie Melis, Erik de Vries en Gideon Visser verkenden het afgelopen jaar welke ontwikkelingen op het gebied van wonen, ruimtelijke omgeving en onderzoek rondom krachtige kernen aanscherping van het onderzoeks- en leerprogramma van de Zorgalliantie en het CoE Krachtige Kernen vragen. Lector Erik de Vries en onderzoeker Korrie Melis voerden gesprekken met collega kennisinstellingen zoals de Radboud Universiteit en de Hanze Hogeschool, over de actuele ontwikkelingen in het buitengebied. Elle van de Wall sprak hierover met leden en partners van de Zorgalliantie en vanuit projecten vanuit Krachtige Kernen. Denk hierbij aan een bestuurslid van een dorpsraad, de Landelijke Vereniging Kleine Kernen, een wijkcoach, het samenwerkingsverband P10 voor plattelandsgemeenten, een beleidsmedewerker van een woningcorporatie en een adviseur die kleine kernen adviseert. Zo werd input geven vanuit burgers, organisaties, kennisinstellingen en onderwijs. Uit de SWOT-analyse kwamen een aantal aanbevelingen en nieuwe inzichten.

Krachtige gemeenschappen
Dat het CoE Krachtige Kernen inzet op het veerkrachtiger maken van krachtige gemeenschappen door gebiedsgericht te werken, noemen de gesprokken partijen als kracht van Krachtige Kernen. Belangrijk is hierbij wel om de en behoeften van burgers centraal zetten naast de betrokken organisaties. Samen met hen de belangrijke transities en transformaties op het gebied van klimaat, duurzaamheid energie en burgerparticipatie aan te gaan om de leefbaarheid van kleine kernen voor de toekomst te behouden en te verbeteren. “Kortom; van aanbodgericht naar vraaggestuurd werken vanuit de burger,” legt Van de Wall uit.

Profilering als onderdeel kennisinstelling naar voren brengen
Het feit dat het CoE Krachtige Kernen de HAN als kennisinstelling achter zich heeft, noemden de geïnterviewden als een positief onderscheid, evenals het werken met studenten. Maar dat mag het CoE Krachtige Kernen nog wel beter benutten door de verbindingen met de zwaartepunten van de HAN (Slim-Schoon en Sociaal) nog meer naar voren te brengen en te koppelen aan thema’s die de participanten in de Zorgalliantie naar voren brachten.

Stad en land leren van elkaar
“Weinig andere Centre of Expertises richten zich op het platteland en bewonersinitiatieven, ook niet bij andere hogescholen. Meestal richten ze zich op de stad”, ziet Van de Wall. Een kans voor het CoE Krachtige Kernen om zich te onderscheiden met een strategische focus op de flanken: het buitengebied van de HAN.

Plus, de stad kan ook leren van het buitengebied en andersom. Van de Wall was verrast door de kracht van de bewoners op het platteland. “Als je kijkt naar de bewonersinitiatieven met hun innovatieve ideeën, daar kunnen we in de stad inderdaad veel van leren. Dat dorpsbelangenorganisaties zelf beschermde woonvormen voor hun oudere bewoners opzetten en personeel inhuren, die ook weer in het dorp wonen.” Visser vult aan: “Zorgpartijen zien in dat ze op het platteland op zoek moeten naar nieuwe vormen van zorg en ondersteuning omdat huidige vormen niet rendabel zijn. Tegelijkertijd voelen ze de verantwoordelijkheid om te kijken hoe het dan wel kan.

Zorgalliantie en Krachtige Kernen samen
Als laatste aanbeveling, noemden de gesproken partijen om de verbinding en de governance van Zorgalliantie en Krachtige Kernen als gezamenlijk programma te versterken. Dat kan door Zorgalliantie/Krachtige Kernen meer één doelstelling en 1 agenda te geven: je doet het allemaal met, voor en door de gemeenschap. Dat kan door inwoners en betrokkenen een rol te geven in bijvoorbeeld de programmaraad. Ook de suggestie om de naam te veranderen die duidelijk staat dat Krachtige Kernen gaat over het inzetten op een gezonde, slimme, duurzame transformatie vanuit een krachtige gemeenschap.

Veerkrachtige gemeenschap
De inventarisatie geeft een duidelijk advies: focus op het samen met burgers van kleine kernen en organisaties, op innovatieve wijze vormgeven van de belangrijke maatschappelijke transities zoals energie, klimaat en duurzaamheid . Kijk naar inwoners: wat kunnen jullie zelf, wat hebben jullie nodig, hoe kunnen professionals en organisaties hierop aansluiten “Veel kleine kernen zijn op zich zelf aangewezen en moeten zich dus organiseren”, legt Visser uit. Krachtige Kernen kan helpen om de transitie aan te gaan. Door onderzoek, projecten en studenten innovatieve aanpakken ontwikkelen die nodig zijn om de transities vorm te geven in de kleine kernen. Dit maakt de lokale gemeenschappen veerkrachtiger en bereid hen voor op de toekomst en verbetert de leefbaarheid van de dorpen.

Meer weten over de inhoud van de inventarisatie?
Neem contact op met Elle van de Wall via elle.vandewall@talis.nl.