Samenwerken met ervaringsdeskundigen: “Ze begrijpt me!”

wo 20 oktober 2021 Door Marleen de Roo

“Niet over, maar mensen met ervaringskennis.” Het is een zin dat vaak terugkomt bij de tribune-activiteit ‘Samenwerken met ervaringsdeskundigen’. Ruim 60 mensen sloten aan bij deze online inspiratiesessie. Een onderzoek naar ervaringsdeskundigheid in de GGZ en drie goede voorbeelden uit de praktijk.

Je eigen (herstel)ervaring inzetten om een ander verder te helpen. Dát is de kracht van de inzet van ervaringsdeskundigheid of ervaringskennis. Werken met ervaringsdeskundigen is een manier om ervaringskennis op een duurzame manier tot zijn recht te laten komen. Hierbij wordt de inwoner of de klant beter gehoord en geholpen. Dat zien ook de organisaties die vandaag de inspiratiesessies geven. Deze tribuneactiviteit is vanuit de Zorgalliantie en de HAN georganiseerd door het Team Inzet Ervaringswerkers. Dit team bestaat grotendeels uit ervaringsdeskundigen, met ieder een eigen verhaal en expertise.

Bredere inzet mogelijk
Aukje Leemeijer is onderzoeker bij de HAN en daarnaast hoofddocent bij de masteropleiding Management en Innovatie in Maatschappelijke Organisaties (MMI). De afgelopen jaren deed ze haar promotieonderzoek naar het toevoegen van ervaringsdeskundigheid door professionele teams in de GGZ. Ze volgde hiervoor 3 FACT-teams bij 3 verschillende organisaties. In alle teams waren ervaringsdeskundigen opgenomen. Maar werd er al voldoende gebruik gemaakt van de ervaringskennis? “Ik zag dat er vooral in de individuele relatie met de client gebruik werd gemaakt van de ervaringsdeskundigheid”, licht Leemeijer toe in haar presentatie. “Terwijl je de ervaringskennis natuurlijk veel breder kunt inzetten. Ook benadrukt Leemeijer dat aandacht nodig is voor institutionele factoren die de inzet van ervaringsdeskundigheid belemmeren, zoals prestatie- en verantwoordingsdruk en onduidelijkheid over verantwoordelijkheden.”

Bindkracht10: langs vakgroepen
Bij Bindkracht10 zijn ze die rol nu aan het vormgeven. Ervaringsdeskundige Imme Titulaer is samen met studenten aan het kijken waar de ervaringskennis waarde heeft. Miriam Broekmaat van Bindkracht10 twijfelt niet aan de meerwaarde: “We zetten ervaringskennis- en deskundigheid in, omdat het goed aansluit bij ons profiel. We willen laagdrempelig zijn en een brugfunctie vervullen.  De ervaringsdeskundigen hebben ook een vertaalfunctie. Daardoor denkt iemand: ze begrijpt me!” Bij Bindkracht 10 maken ze nu een tocht langs alle vakgroepen om te vragen wat ze weten over ervaringsdeskundigen. Daarnaast zetten ze ervaringsdeskundigheid in bij projecten zoals Welkome Wijk en het Zakgeldproject. “Iedereen is enthousiast, maar nog onbekend met wat ervaringsdeskundigheid precies is en wat alle mogelijkheden zijn. Daarom maken we nu de ronde. Mijn inbreng wordt zeer gewaardeerd”, ligt Titulaer toe.

HAN: inzet ervaringsdeskundigheid in onderwijs
Tatime Boom is docent bij de HAN, waar ervaringsdeskundigheid steeds meer wordt ingezet in het reguliere onderwijs. Het doel: structureel inzetten van ervaringsdeskundigen op alle niveaus. Ursula Drexhage is een van deze ervaringsdeskundigen: “Het is fantastisch om mijn eigen ervaring professioneel in te zetten.” De komende tijd zet de HAN zich in om de meerwaarde van ervaringsdeskundigheid in het onderwijs te tonen en te onderzoeken hoe ze slim samenwerken met docenten. Een paar tips van de deelnemers: ‘Docenten moeten dit dragen, zelf de meerwaarde voelen en laten zien. Daar begint het’, ‘Laat de docent en ervaringsdeskundige samen een vak geven’ en ‘Zet de menselijke maat centraal’.

MEE: ervaringsdeskundige in verschillende rollen
Die menselijke maat vinden ze bij MEE ook heel belangrijk. Christel de Krosse vertelt de deelnemers van haar inspiratiesessie hoe ervaringsdeskundigheid een rol heeft in haar organisatie. “Wij vonden het belangrijk dat de inzet van ervaringsdeskundigen voor de hele organisatie en hele regio geldt en dat het werd opgenomen in de strategische visie. Dat is inmiddels gelukt.” De ervaringsdeskundigen bij MEE kunnen kleine contracten krijgen. Ze worden op verschillende manier ingezet, zoals als co-trainer bij alle trainingen, informele clientondersteuners en projectmedewerkers in projecten met het thema ervaringsdeskundigheid.

“Ook hebben we een grote community waar ervaringsdeskundigen en mensen met ervaringskennis zijn aangehaakt. Hier komen ook veel nieuwe mensen binnen, naast via consulenten.” De Krosse ziet vooral dat ervaringsdeskundigen onmisbaar zijn in de driehoek van ervaringskennis, praktijkkennis en wetenschappelijke kennis. “Hun verhaal komt binnen, het geeft inzicht voor de professionals en herkenning voor iedereen. Daarnaast krijgen ze het gevoel er weer toe te doen en dat is fijn. Het is belangrijk om helder te zijn over verwachtingen en de inzet te borgen in beleid.”

Meer lezen over dit thema?