Corona: meer aandacht voor flexibiliteit in onderwijs
HAN–academiedirecteur Fernand van Westerhoven over de eerste maanden van de sociaal–politieke academie
Als er iets is wat academiedirecteur Fernand van Westerhoven van de HAN heeft geleerd de afgelopen maanden, is dat flexibiliteit belangrijk is. “We waren net begonnen als Academie Mens en Maatschappij, toen corona uitbrak. We moesten snel schakelen en alles anders doen. Het is meer dan ooit belangrijk om oog te hebben voor ieders mogelijkheden en behoeften.”
Fernand van Westerhoven begon op 1 januari 2020 aan zijn nieuwe functie als academiedirecteur bij HAN University of Applied Sciences. Eerder was de van oorsprong gerontoloog en levensloop psycholoog, directeur bij een van de ruim 30 instituten die de hogeschool rijk was. Tot 2020 bestond de HAN uit vier faculteiten en daaronder een laag van instituten. “Die hoeveelheid lagen was complex”, vertelt Van Westerhoven. “Mensen die in hetzelfde domein werkten, ontmoetten elkaar niet. De mensen van de nieuwe bacheloropleiding Social Work, kenden geen mensen van post-hbo of masteropleidingen rondom het sociale werk. Enige doorstroom van de ene naar de andere opleiding was er niet. Dat gold ook voor onderzoek en onderwijs, die zaten in aparte instituten en vonden dat ze onvoldoende samenwerkten.”
Om die samenwerking te stimuleren, werden opleidingen, lectoraten en andere activiteiten in hetzelfde domein, samengebracht in een academie. Nog niet fysiek, het plan ligt er om in september 2021 in twee gebouwen samen te komen. Van Westerhoven: “Als we elkaar beter kunnen vinden, gaat het samenwerken ook gemakkelijker. Nu ontmoeten we elkaar amper, omdat we over verschillende gebouwen verspreid zitten, wat in coronatijd wel wat triviaal is.”
Corona: in een weekend over naar online onderwijs
Het samenvoegen van vier instituten was geen gemakkelijk fusietraject. “Vlak na de start van onze academie brak corona uit”, vertelt Van Westerhoven. “We gaven voorrang aan het zo goed mogelijk continueren van het onderwijs en onderzoek. Gelukkig konden we op HAN-niveau, dankzij onze ICT-afdeling van het ene op het andere moment over op Microsoft Teams. We zijn echt in een weekend overgegaan, met 34000 studenten en 3500 medewerkers, dat is een topprestatie.” Dat wil niet zeggen dat het daarna van een leien dakje ging. “In de weken daarna hebben we alles moeten omgooien, logistiek, gebouwenbezetting, van fysiek onderwijs naar blended onderwijs (gemengde vorm van online en fysiek onderwijs), het thuiswerken faciliteren bij onze medewerkers. Onze studenten en medewerkers hebben het echt goed opgepakt”, gaat Westerhoven verder. “Sommige mensen vonden het lastig, er werd veel van iedereen gevraagd. Je had ook de innovators, studenten en medewerkers die het als een kans zagen, een nieuwe uitdaging. Er waren veel verschillende behoeften en ervaringen, daar moet je oog voor hebben.”
Kijken naar behoeften studenten
Van Westerhoven licht toe: “Een werkende masterstudent met een verantwoordelijke functie in zijn of haar organisatie, vraagt in deze tijd om andere ondersteuning dan jongeren die in tentamenstress zitten. Flexibiliteit is belangrijk, meebewegen bij wat er mogelijk is. Corona is een gezamenlijke uitdaging waar we voor staan.” Studenten die meer structuur willen en verlangen naar zoveel mogelijk fysiek onderwijs, afstudeerders die vooral bevrijdt willen zijn van het onderwijs leven, maar in de sores zitten van werk krijgen, tot en met de werkende student die zelf in de eigen organisatie ervaart hoe heftig corona is. “Daar moeten we rekening mee houden.”
Een volgende stap is om die snelle omschakeling naar gemengd onderwijs, naar thuiswerken, naar flexibiliteit, ook echt in te bouwen. “Deze vernieuwingen vragen nog wel om verfijning en professionalisering. We noemen corona geen crisis meer, we hebben er nog maanden mee te maken. Dat betekent dat er nieuwe problemen ontstaan door de duur. Denk aan vragen over werkdruk, vitaliteit, werkplezier en isolement. Mensen in de organisatieondersteuning, onze backbones, zijn cruciaal. Die werken normaal intensief samen, staan altijd klaar voor iedereen en werken nu veelal geïsoleerd thuis. Daarmee vragen we veel van ze en daar wil ik scherp op zijn.” Van Westerhoven en andere leidinggevenden onderhouden dan ook veel contact met de medewerkers.
Samenwerken met 1800 organisaties
Dat de medewerkers en studenten van de Academie mensen-mensen zijn, blijkt ook wel uit hoe ze samenwerken, zowel in de academie als daarbuiten. De driehoek van onderwijs, onderzoek en werkveld was voor de instituten al belangrijk, in de Academie nog meer. “Wij werken samen met 1800 organisaties”, vertelt Van Westerhoven. “Er zijn organisaties die met 60 verschillende mensen bij ons contact hebben. Relatiebeheer is dan ook een van onze belangrijkste thema’s voor het komende jaar, om de behoeften van onze partners beter in kaart te brengen en leren hoe we elkaar versterken.”
“Onze 4000 voltijdstudenten lopen stages, er zijn 1400 werkende studenten en cursisten, 850 gastdocenten die kennis en ervaring uit het werkveld meenemen. Ook staat een deel van onze 450 medewerkers met een been in de praktijk. We werken intensief samen in onderzoektrajecten en natuurlijk met de vele projecten, leerwerkplaatsen en leertrajecten. We vinden het ook heel belangrijk in onderzoek en onderwijs in te spelen op wat er in de maatschappij gebeurt. Alleen zo bereid je de jonge studenten voor op het werkende leven en verbind je het werkzame leven van de professionals met het onderwijs.”
Partners invloed geven op thema’s onderwijs en onderzoek
Die belangrijke band met de maatschappij en het werkveld, is ook de reden dat de Zorgalliantie een plek heeft binnen de Academie Mens en Maatschappij. Van Westerhoven was al in vroeg stadium betrokken. “Ik heb het altijd belangrijk gevonden om niet alleen structureel samen te werken met partners, maar ze ook invloed te geven op de thema’s waarmee wij in het onderwijs en onderzoek aan de slag gaan. De HAN gaat niet over de projecten, dat doen we samen. Dankzij de participanten van de Zorgalliantie weten we precies wat er leeft en speelt in het werkveld.”
De Leerkringen bieden ruimte aan studenten om te leren over wat er buiten de schoolmuren speelt. Van Westerhoven: “Ik vind dat een mooie kruisbestuiving. Jongeren die samenwerken met ervaren professionals. Het is een uitwisseling tussen generaties, tussen ervaring en verse theoretische kennis. Ik ben een groot voorstander van samen leren, een leven lang ontwikkelen.”
Sociaal-politieke academie
Dat is meteen een van de kenmerken die de medewerkers en studenten aan de Academie willen hangen. Samen zijn ze aan de slag om een identiteit te ontwikkelen. Wat is de identiteit die gevoeld, ervaren of juist gewild wordt? “We hebben uitgebreide online sessies georganiseerd, iedereen mocht meedenken. Daar kwam als hoofdonderdeel de ‘Sociaal-Politieke Academie’ uit. Politiek staat hier niet voor de politieke voorkeur, maar voor maatschappelijk betrokken zijn. Actief, maar ook reflectief, in dialoog, maar ook uitgesproken. We staan voor diversiteit is normaal, omarm de verschillen. We gaan niet alleen voor culturele diversiteit, maar willen diversiteit overal uitdragen. In medewerkers, gastdocenten en we hopen dat ook terug te zien in de studentenpopulatie.” Daarnaast zijn er nog 6 andere kenmerken, Van Westerhoven noemt bijvoorbeeld het belang van ervaringsdeskundigheid. “We leiden mensen op tot ervaringsdeskundigen, maar we vinden het ook belangrijk om mensen met bijzondere eigenschappen, sommige mensen noemen ze beperkingen, een actieve rol in onderwijs en onderzoek te laten nemen.”
Over de Academie Mens en Maatschappij (HAN)
De Academie Mens en Maatschappij is de thuisbasis voor tal van opleidingen, op bachelor-, Associate degree- (geschikt voor een makkelijkere overstap van het mbo naar hbo) en masterniveau. Studenten kunnen kiezen voor een voltijd-, deeltijd- of duale (flexibel opgezet, waardoor je werken en leren combineert) variant. Daarnaast zijn er diverse post-hbo opleidingen, cursussen en trainingen. Een achttal lectoraten onderzoekt diverse maatschappelijke vraagstukken. Centre of Expertise Krachtige Kernen en natuurlijk de Zorgalliantie zijn ook onderdeel van deze Academie.
