Herkenbare dilemma’s op een roze stoel

Vraagstukken bestuurders in masterclassreeks De Stoel

Bent u er nog over 5 jaar? Dat was een van de belangrijkste vragen tijdens de masterclassreeks De Stoel. Tijdens de bijeenkomsten ging een vaste groep bestuurders in gesprek over bestuurlijk leiderschap.

We gaan terug naar 2014, een pittige tijd met veel transities in de zorg. Bestuurders aangesloten bij de Zorgalliantie maakten zich zorgen: hoe diep gaan de transities doorwerken in de organisatie? Wat betekent het voor de manier van werken? Moeten we mensen ontslaan? Hoe krijg ik mensen mee in deze veranderingen? De bestuurders uit zorg, welzijn en wonen klopten aan bij de Zorgalliantie: konden zij helpen? Natuurlijk, zeiden Lector Frans de Vijlder en adviseur/coach Bettina Willemsen. Zij bedachten de masterclassreeks De Stoel, waar de bestuurders met hun vragen en opgaven terecht konden.

Vertrouwelijkheid in een roze stoel

Een knalroze stoel, een kleine groep bestuurders en zes tot acht bijeenkomsten per groep. En het belangrijkste: een gesloten, veilige en vertrouwde setting om je zorgen te uiten. Met deze middelen stelden ze elke bijeenkomst de vraag: wat heb ik nodig om er over vijf jaar nog te zijn?

Tijdens elke bijeenkomst stond één bestuurder centraal met zijn bestuurlijke dilemma in het licht van de transities. Een concreet en actueel vraagstuk met zowel een bestuurlijke als persoonlijke insteek. Onderwerpen waar ze in hun eigen organisatie niet over konden sparren. Bettina en Frans kwamen langs voor een voorbereidend gesprek en zetten het verhaal vervolgens op de mail naar de andere bestuurders. Alle leden reageerden per mail, zodat iedereen voor de bijeenkomst had nagedacht over het dilemma. Bettina: “Bestuurlijke vraagstukken zijn herkenbaar voor alle bestuurders, maar iedereen bekijkt het met een eigen bril. Ondanks de verschillende perspectieven waren de antwoorden en oplossingen wel toegespitst op de situatie van de bestuurder die de casus had ingebracht. Dit bleek heel waardevol.

Autobiografische insteek

Het vraagstuk werd verder uitgewerkt tijdens de bijeenkomst, waar de bestuurders open met elkaar in gesprek gingen. Bettina: “Doordat het een kleine groep van mensen was, met een soortgelijke functie, ontstond er al snel een setting van vertrouwelijkheid.” Die setting werd ook gecreëerd door de autobiografische insteek. “Waar kom je vandaan, wat neem je mee aan bagage? Dat is cruciaal als het gaat om jouw bestuurlijk leiderschap. Belangrijker dan welke opleiding dan ook die je hebt gevolgd, is de plek waar je wieg heeft gestaan. Dat vormt je ten diepste.”

“Tijdens de masterclasses hebben we ook geregeld gewerkt met de kardinale deugden van Socrates. Oud gedachtegoed, maar nog springlevend en zeer actueel,” legt Bettina uit. “Het gaat over vragen als: welke moed heb je als bestuurder in deze kwestie op te brengen? Welk verlangen van jezelf heb je los te laten? En wat is er nodig om alle betrokkenen recht te doen?” Het gaat er niet om dat bestuurders in het licht van de transities hun energie vooral steken in het overeind houden van hun eigen organisatie en baan. Het gaat er vooral om dat hun organisatie toegevoegde maatschappelijke waarde blijft bieden. En dan kan het zo maar gebeuren dat je als bestuurder impopulaire besluiten moet nemen. Daar is moed voor nodig.

Spanningen in organisaties

“Thema’s die werden ingebracht gingen over veranderingen in de organisatie. Hoe krijg ik mensen mee? Of over spanningen in samenwerking, zowel binnen als buiten de eigen organisatie,” vertelt Bettina. De transitie betekende ook wat voor de rol van bestuurders, organisaties richtten zich meer op zelfsturende teams. “Maar er waren ook vraagstukken over de maatschappelijke rol en het ondernemerschap van een organisatie. En natuurlijk over de eigen bestuurlijke rol,” ligt Frans toe.

De herkenbaarheid de vraagstukken is echt van toegevoegde waarde voor bestuurders. Bettina: “Op dit niveau is het niet altijd gemakkelijk om sparringpartners te vinden met wie het ook klikt en die je volledig kunt vertrouwen. Op congressen pak je met elkaar ook niet de diepte. En dat is wel wat we doen in de masterclassreeks. In de vertraging die we voorstaan, versnelt de persoonlijke ontwikkeling. Bestuurders kregen meer inzicht in zichzelf en hun rol. Ook kreeg men concrete handvaten voor vernieuwd handelen in de praktijk mee.”

Frans voegt nog toe: “Het gespiegeld worden door en de feedback van anderen, dat vonden de bestuurders heel waardevol. Er zijn zelfs bestuurders geweest die op strategisch niveau gingen samenwerken.” Bettina beaamt dat: “De vertrouwelijke setting hield niet op buiten de muren van de masterclass. Er ontstond een netwerk van gelijkgestemden.”

Bestuurdersvraagstukken vanaf 2020

Draaide het in de eerste reeks vooral over verandering en transitie, in de toekomst gaat het meer over het toevoegen van maatschappelijke waarde. Samenwerking is noodzakelijk. Dat levert andere vraagstukken op, want hoe ga je om met weerstand en concurrentie? Hoe ga je om met ondernemingsraden en andere vormen van medezeggenschap? Ben je goed voorbereid op een crisis? Ben je al bezig met innovatie? En hoe zit het met het maatschappelijk ondernemerschap van een organisatie?

Nieuw: bestuurdersclasses Duivelse Dilemma’s

Benut het netwerk voor jouw organisatie! We nodigen bestuurders in het netwerk van de Zorgalliantie/Krachtige Kernen uit voor de bestuurdersclasses Duivelse Dillema’s; centraal staan strategieën die bestuurders van wonen, welzijn, zorg en onderwijs gebruiken. Denk aan: de financiering rondkrijgen van activiteiten of vernieuwingen doorvoeren in de organisatie.

We dagen twee bestuurders van verschillende deelsectoren uit om samen een actueel thema in te brengen. In een gezamenlijke voorbereiding met een begeleider vanuit de Zorgalliantie/ Krachtige Kernen (Caroline Kooij) geven we de inhoud van de bestuurdersclass vorm: wat wil je uit de bestuurdersclasses halen? Hoe benutten we de kennis van het hele netwerk?

De bestuurdersclass is op locatie van een van de bestuurders. Zij nodigen andere bestuurders uit en geven na afloop het stokje door. De bestuurderclasses ondersteunen het ontschot werken; door uitwisselen met bestuurders van andere sectoren en samen op te trekken realiseren we als netwerk impact in de regio! De bijeenkomsten starten in het voorjaar 2020. Houd onze website en nieuwsbrief in de gaten.