Community of Practice gebiedsgericht werken: weten wat werkt  

Er zijn talloze initiatieven om de leefbaarheid in wijk of dorp te verbeteren. Daarnaast zijn er veel uitdagingen die breed opgepakt moeten worden, zoals duurzaamheid. Lokale overheden benaderen dan ook steeds vaker inwoners, ondernemers en organisaties om samen leefbaarheidsvraagstukken uit een dorp of wijk aan te pakken. Dat heet gebiedsgericht werken. HAN Centre of Expertise (CoE) Krachtige Kernen en Spectrum partner met elan organiseren samen een Community of Practice rondom gebiedsgericht werken in de provincie Gelderland.

CoE Krachtige Kernen en Spectrum hebben de ambitie uitgesproken om een samenwerkingsverband rondom het thema gebiedsgericht werken te onderzoeken.“Gebiedsgericht werken is een belangrijk thema”, legt Spectrum adviseur Daniëlle Spierings uit. “Bij Spectrum helpen we gemeenten beleid te maken dat beter aansluit bij de behoeften van de inwoners. We vinden het essentieel dat inwoners meedoen, meedenken en meebeslissen over zaken die over hen gaan. Gebiedsgericht werken gaat over het samendoen, samen met professionals, inwoners en lokale overheden.”

Spectrum partner met elan is aangesloten vanuit de Leefbaarheidsalliantie Gelderland. De Leefbaarheids-alliantie Gelderland is onderdeel van het programma Leefbaarheid. Samen met de HAN trekken ze in de gemeente Lingewaard, in de Krachtige Leerkring Lingewaard, al enige tijd op rondom het thema gebiedsgericht werken. Met verschillende partners in deze gemeente verkennen we wat werkzame factoren zijn in het gebiedsgericht werken. Daniëlle: “Maar Lingewaard is niet de enige gemeente waar deze vraag actueel is. Ook andere gemeenten hebben vraagstukken op dit thema. Tijd om de ervaringen en kennis breder te delen.”

Community of Practice: kennis en ervaring centraal 
HAN-onderzoeker Annica Brummel: “We hebben met deze samenwerking als doel om werkzame elementen te identificeren in het kerngericht of gebiedsgericht werken, de kennis hierover te delen en samen producten te ontwikkelen.” Om de werkzame factoren te onderzoeken, is actieonderzoek nodig. Daarom zijn Spectrum en CoE Krachtige Kernen een Community of Practice (CoP) gestart. ln een CoP deelt iedereen zijn of haar eigen kennis, leren aanwezigen van deze kennis en brengen we dit samen tot gedeelde inzichten. Iedereen betrokken bij gebiedsgericht werken kan aansluiten om best practices uit te wisselen. Dat veel mensen bezig zijn met gebiedsgericht werken, blijkt wel uit de diversiteit van de deelnemers van de CoP: onder andere gemeenten, welzijnsorganisaties en wijkdocenten. “Dat is het voordeel van een CoP. Je gaat samen in gesprek, deelt ervaringen en kennis en iedereen vult aan vanuit zijn of haar perspectief”, licht Annica toe.

In een drietal bijeenkomsten gaan de partijen met elkaar op zoek naar de definitie van gebiedsgericht werken, de werkzame factoren en de belemmeringen. Organisaties namen casussen mee zoals het Kenniskwartier in Arnhem. Het Kenniskwartier biedt studenten een leer-werkplek in de wijk, waar ze aansluiten bij lopende projecten en worden begeleid door enkele docenten. “De belangrijkste vragen die we aan de organisaties stellen zijn: waar ben je trots op? Wat heeft gewerkt? Welke lessen neem je mee?” voegt Annica toe. “Het mooie is dat iedereen naar hetzelfde kijkt vanuit een ander perspectief. Dus de vraag is ook: wat valt je op aan dit voorbeeld, wat zijn voor jou leerzame punten als je dit hoort?”

Inzichtelijk maken waarom iets werkt 
Annica: “Bij deze Community of Practice gaan professionals en deskundigen dieper in op de ervaring met gebiedsgericht werken. Het vraagt om een actieve houding van de deelnemers, de praktijkervaring staat centraal.” Om te zien waarom iets goed gaat, vraagt het een andere manier van kijken. Daniëlle: “Als er dingen goed werken, staan we er niet bij stil. Maar dat vragen we de deelnemers nu wel te doen. Zodat we weten wáárom iets werkt. Door inzichtelijk te maken welke werkzame factoren er zijn en welke belemmeringen, kun je uiteindelijk de praktijk verbeteren.” Een van de werkzame factoren die het CoP heeft opgehaald is aansluiten bij activiteiten, thema’s en ideeën die leven in de wijk of dorp. Daniëlle: “Zo start je met dat waar energie op zit en kun je een vliegwiel creëren.”

Ook de knelpunten worden besproken. “Het kan voor een gemeente soms best lastig zijn om in het nieuwe samenspel met inwoners en maatschappelijke partijen wat meer los te laten. Het eigenaarschap wordt anders en dat is voor iedereen even puzzelen”, legt Daniëlle uit. “Hoe ga je ervoor zorgen dat goede initiatieven continuïteit krijgen en dat het eigenaarschap goed geborgd blijft? En als welzijnsorganisatie: hoe speel je meer in op deze nieuwe manier van werken en kun tegelijkertijd voldoen aan de concrete afspraken die je hebt met de gemeente als opdrachtgever? Dat vraagt een goed proces en vertrouwen van beiden partijen.”

Eenzelfde taal spreken
De uitkomsten van deze bijeenkomsten worden visueel vormgegeven. Daniëlle: “Zodat de kennis voor iedereen toegankelijk is, voor mensen die bij de bijeenkomsten waren, maar ook die er niet waren.  Dat is belangrijk omdat er bij kern- en gebiedsgericht werken vrijwel altijd sprake is van een samenspel tussen spelers van bijvoorbeeld gemeenten, woningbouwcorporatie en provincie, tot inwoner, vereniging en welzijn. Door eenzelfde taal te spreken en dat op een aansprekende manier te doen, hopen we hiermee verschillende actoren te informeren en ondersteunen.” Annica vult aan: “We willen de kennis breder delen, ook buiten de grenzen van gemeenten in Gelderland. De informatie is ook belangrijk voor netwerken, zoals Werkplaats Sociaal Domein.” Zodat de kennis komt, daar waar mensen bezig zijn met gebiedsgericht werken.

Meer weten over deze Community of Practice?
Neem contact op met:
Daniëlle Spierings van Spectrum/Leefbaarheidsalliantie: d.spierings@spectrumelan.nl of 06-81719236;
Annica Brummel van de HAN: annica.brummel@han.nl of 06-55240887