“Echte veranderingen als inwoners meedenken en meebeslissen”

De wijken en dorpen voor de inwoners net een stukje mooier, gelukkiger en socialer maken. Daarin vinden Spectrum partner met elan en het HAN Centre of Expertise Krachtige Kernen (CoE KK) elkaar. Daarom hebben Werner Rutjes, directeur-bestuurder van Spectrum, en Joke Abbring, programmamanger CoE KK, namens hun organisatie een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. “Bij beide organisaties staat de inwoner centraal”, vertelt Rutjes “Omdat echte veranderingen plaatsvinden als inwoners meedenken en meebeslissen.”

Krachtige Kernen en Spectrum tekenen samenwerkingsovereenkomst
Spectrum is een adviesbureau voor maatschappelijke vraagstukken, dat inwoners, organisaties en overheid bij elkaar brengt. Spectrum en CoE Krachtige Kernen vinden elkaar op thema’s als mobiliteit, duurzaamheid, participatie, maar vooral op gebiedsgericht werken. Met de samenwerkingsovereenkomst werken de partijen samen op het laatstgenoemde thema. In een zogenaamde Community of Practice (CoP) worden de werkzame factoren van gebiedsgericht werken onderzocht door middel van actieonderzoek, kennisdeling en de realisatie van waardevolle tools en werkvormen. In een CoP komen theorie en praktijk samen: onderzoekers, adviseurs, bewoners, maatschappelijke organisaties en gemeenten praten allemaal mee over een specifiek vraagstuk.

Midden in de wijk
Gebiedsgericht werken is een thema dat bij beide organisaties centraal staat. Joke Abbring: “CoE Krachtige Kernen levert door middel van gebiedsgericht werken en Krachtige Leerkringen een belangrijke bijdrage aan het duurzaam verbinden van onderwijs en onderzoek aan het werkveld, om antwoorden te vinden op complexe maatschappelijke vraagstukken. We zitten met de Krachtige Leerkring midden in de wijk. Waar studenten met de praktijk in aanraking komen en onderzoekers vraagstukken verder uitdiepen. De vraagstukken die Spectrum nu juist weer weet te vinden. We vullen elkaar echt aan.”

Leren van elkaar
“We hebben al een aantal projecten samen opgepakt”, vertelt Rutjes. “Zo zijn we beide betrokken bij het mobiliteitsvraagstuk in kleine kernen in de Achterhoek. Inwoners gaan daar meewerken bij vervoersoplossingen door anderen een lift aan te bieden. De HAN is betrokken bij het ontwikkelen van de vervoersapp en Spectrum motiveert bewoners om mee te denken en zich aan het idee te verbinden. In de wijk Zilverkamp in Huissen hebben we samen ingezet op inwonersparticipatie. Het vertalen van behoeften en wensen van inwoners naar concrete interventies.” Om maatschappelijke vraagstukken op te lossen heb je anderen nodig. Rutjes: “Als organisatie hoef je niet alles zelf in huis te hebben. Profiteer van de kennis die andere organisaties hebben. Zo leren we van elkaar.”

Samenwerking: inwoner centraal
In beide organisaties staan de mensen waar het uiteindelijk om gaat altijd voorop. Rutjes: “Het is gebruikelijk om te kijken naar de driehoek overheid, organisaties en ondernemers. Wij voegen daar een vierde partij aan toe: de inwoners. Want alles wat organisaties of overheden ondernemers doen, heeft uiteindelijk effect op de inwoner. Als je echt iets wilt bereiken, moet je de inwoners betrekken. Mét ze praten, niet óver ze praten”, legt Rutjes uit.

Inwoners denken niet in afdelingen
Rutjes vervolgt: “Als een vraagstuk complex is of als er veel partijen iets mee te maken hebben, zien we dat mensen elkaar niet automatisch weten te vinden, laat staan dat ze samenwerken. Bij het ontstaan van een wijkcentrum of het onderhouden van een speeltuin is de integrale scoop echt nodig. We moeten de systeemwereld (organisaties, ondernemers, overheid, onderwijs) samenbrengen met de leefwereld. Dat kan als je de inwoners centraal zet. Zij denken niet in thema’s of afdelingen, maar hebben vragen op verschillende levensgebieden.”

Bij de gemeente of een woningcorporatie is de kans groot dat ze vanuit een eigen thema of afdeling naar een vraagstuk kijken. Rutjes: “Complexe opgaven worden simpeler als je de wijk ziet als een systeem waarbij je verbindingen legt buiten je eigen werkveld.” Abbring voegt hieraan toe: “Door met verschillende partijen samen te werken, zie je dat iedereen vanuit zijn of haar eigen bril kijkt. Je ziet de verschillende invalshoeken. Als je dat in kaart brengt, ontstaat een gezamenlijke visie.”

Verbindingen leggen
Beide organisaties zien dan ook een rol in de samenwerking als ‘verbinders’. “We hebben een neutrale rol, kijken naar alle betrokken partijen en hun wensen en behoeften. Deze onafhankelijke rol van CoE Krachtige Kernen en Spectrum maakt het interessant voor zowel de gemeente, non-proforganisaties, professionals als inwoners om ons in te schakelen”, legt Rutjes uit. Abbring ziet als voordeel dat ze samen thema’s kunnen adresseren bij overheden en op de politieke agenda krijgen. “En al lerend werk- en leervormen ontwikkelen, die ook echt gebruikt worden in de praktijk. Tools waarmee je bewoners in hun kracht zet en burgerparticipatie stimuleert. In publicaties en gezamenlijke congressen maken we zichtbaar wat er speelt. Daarmee verbinden we de kennis met de praktijk.”

Omgevingswet: inwoners die meebelissen
Wat gaat de toekomst van de samenwerking brengen? Concreet gaan we samen een publicatie maken op grond van de ervaringen die we hebben opgedaan in de Community of Practice. Abbring ziet kansen bij de invoering van de Omgevingswet. In die wet wordt het verplicht om belanghebbenden en dus ook inwoners te raadplegen. “Dit vraagt natuurlijk veel van de ambtenaren ruimtelijke ordening, want zij moeten nu altijd eerst met inwoners in gesprek,” zegt Abbring. “Maar het vraagt ook iets van de bewoners, want zij moeten inzien wat het betekent als de omgeving verandert”, meent Rutjes. Met deze wet staat de inwoner centraal en daar gaat het uiteindelijk om.